Atopisch eczeem

Atopisch eczeem is een chronische ontsteking van de huid. Wat de eczeem triggert, is vaak niet precies duidelijk. Atopisch eczeem is de meest voorkomende vorm van eczeem en er worden ook andere termen voor gebruikt, zoals constitutioneel eczeem, atopische dermatitis, neurodermitis en dauwworm.

Wat is atopisch eczeem?

Atopisch eczeem is een chronische, inflammatoire huidziekte die af en aan optreedt en niet besmettelijk is. Typische symptomen zijn huiduitslag, roodheid en jeuk. Bij 90% ontstaat de aandoening voor het 5e levensjaar en bij de helft hiervan is het eczeem voor de puberteit verdwenen. In plaats van atopisch eczeem worden er ook een aantal andere termen gebruikt:

• Atopische dermatitis, verwijzing naar het atopisch syndroom (naast eczeem zijn dit ook astma, hooikoorts en voedselallergie)
• Neorodermitis, medische term
• Constitutioneel eczeem, verwijst naar de erfelijke aanleg van eczeem
• Dauwworm, benaming voor atopisch eczeem in de babyleeftijd

Wat zijn de oorzaken van atopisch eczeem?

De oorzaken van atopisch eczeem zijn nog niet volledig opgehelderd. Er zijn aanwijzingen dat het wordt veroorzaakt door een interactie van verschillende factoren en een genetische aanleg. Daarom is de huidziekte ook erfelijk. Bij atopische eczeem is het duidelijk dat de huidbarrière verstoord is, waardoor de hoornlaag van de huid zijn beschermende functie niet goed kan vervullen.

• erfelijke belasting: er is een verhoogd risico op atopische eczeem bij baby's als ouders of broers en zussen lijden aan eczeem, astma of hooikoorts. De kans om het op te lopen is ongeveer 20 tot 40 procent bij één ouder, maar als beide ouders lijden aan eczeem, astma of hooikoorts dan is de kans 60-80 procent.

Andere oorzaken van atopisch eczeem zijn:

• overmatige hygiëne: te schone omstandigheden, bijvoorbeeld door te vaak handen wassen en desinfecteren
• allergieën en intoleranties: de huid reageert gevoeliger op allergenen zoals huisstof, dierenhaar, pollen, nikkel of geurstoffen of bepaalde voeding
• infecties: infectie van de huid kan leiden tot een ontstekingsreactie in de huid als de huidbarrière wordt verstoord. De huid kan ook reageren op andere infecties zoals de luchtwegen
• hormoonschommelingen: bijvoorbeeld door menstruatie of zwangerschap
• externe factoren: koude, droge of vochtige lucht waardoor droge huid ontstaat of sterke hitte en zweten irriteren de huid
• overmatige reiniging, schurende kleding zoals wol en andere contactmaterialen (bijv. synthetische materialen)

Symptomen van atopisch eczeem

Omdat atopische dermatitis in fasen verloopt, zijn er fasen met meer of minder symptomen. Het verloop kan ook heel verschillend zijn per persoon. De meest voorkomende symptomen van atopisch eczeem zijn:

• droge, schilferige huid
• leerachtige, verdikte of gebarsten huid
• jeuk
• roodheid

Symptomen van atopisch eczeem in de acute fase:

• jeuk
• roodheid
• soms blaarvorming

Op welke delen van het lichaam kan atopisch eczeem voorkomen?

Welke delen van het lichaam worden aangetast, verschilt van persoon tot persoon en hangt ook sterk af van de leeftijd. Bij kinderen, adolescenten en volwassenen treft atopisch eczeem voornamelijk de "buiggebieden":

• achterkant van de knieën
• ellebogen
• oksels
• nek
• handen, handpalmen en polsen
• tussen de tenen
• voetzolen
• gezicht, zoals voorhoofd  
• rond de ogen en mond

Bij baby's is atopisch eczeem vooral duidelijk aanwezig op:

• hoofd
• wangen
• armen en benen 
• soms op de rug, buik en borst

Atopisch eczeem bij kleine kinderen en baby's

Atopische eczeem bij baby’s wordt ook wel dauwworm genoemd. Meestal begint het op het gezicht en de harige hoofdhuid. Hier vormt zich de zogenaamde wiegdop. Baby's en kleine kinderen zijn met ongeveer 23% de leeftijdsgroep die het meest wordt getroffen door atopisch eczeem, maar in de loop der jaren nemen de symptomen af of verdwijnen ze volledig: slechts 8% van de schoolgaande kinderen wordt nog getroffen. Over het algemeen verloopt eczeem bij kinderen vaak milder dan bij volwassenen. Kinderen die eczeem hebben of hebben gehad, hebben echter een hoger risico op andere allergische aandoeningen zoals hooikoorts of astma.

Atopisch eczeem behandelen

Allereerst kan atopisch eczeem bij elke persoon een ander verloop hebben. Het is daarom belangrijk om de aandoening en het verloop onder de loep te nemen. Observeer hoe, wanneer en waarom eczeem zich voordoet. Het is belangrijk om de persoonlijke triggers van atopische eczeem te kennen en deze zoveel mogelijk te vermijden.

Daarnaast is goede huidverzorging belangrijk. Gebruik alleen producten die geschikt zijn voor gebruik bij atopisch eczeem. Er bestaan verschillende crèmes en zalven waarmee je atopisch eczeem kunt behandelen. De meest geschikte behandelwijze is onder andere afhankelijk van de oorzaak en de ernst van de eczeem. Zo bestaan er crèmes en zalven met cortisonen (ook wel hormoonzalf genoemd) en ook varianten zonder cortisonen zoals Bepanthen Eczeem Crème.* Gebruik Bepanthen Eczeem Crème* bij mild tot matig atopisch eczeem om jeuk en roodheid te verlichten. Het start de jeukverlichting binnen 30 minuten.

Huid met neiging tot atopisch eczeem hydrateren

In het geval van atopisch eczeem is het erg belangrijk om de huid te beschermen tegen uitdroging. De basisbehandeling is daarom een dagelijkse huidroutine om de huidbarrière te beschermen. Bij een milde vorm is een goede verzorging van de huid vaak voldoende. Vetverzorgende producten zoals zalven en cremes beschermen de huid goed tegen uitdroging. Gebruik bijvoorbeeld Bepanthen Beschermende Zalf of Bepanthen Crème voor Eczeemgevoelige Huid. Deze laatste crème zorgt door de langdurige hydratie voor dat de eczeemuitbraken 3 maanden weg blijven!**

Naast het vetgehalte is het belangrijk om aandacht te besteden aan de ingrediënten. Sommige ingrediënten kunnen allergische reacties veroorzaken en moeten daarom worden vermeden. Dit geldt bijvoorbeeld voor conserveermiddelen, geurstoffen, kleurstoffen, emulgatoren, paraffineolie of vaseline.

Tips om atopisch eczeem te voorkomen

• Het is belangrijk om de huid goed vet te houden. Gebruik dagelijks een neutrale zalf of crème.
• Hygiëne is belangrijk, maar ga niet te vaak onder de douche of in bad. Eenmaal per dag of om de dag douchen is voldoende voor een goede hygiëne. Douche of baad bovendien niet te warm en niet te lang. 
• Gebruik geen of zo min mogelijk zeep, shampoo of badschuim of andere producten met toevoegingen zoals parfum.
• Probeer niet te krabben over de droge en gevoelige huid. Houd je nagels daarom kort en bij kinderen kun je bijvoorbeeld sokjes om hun handen doen om krabben te voorkomen.
• Mocht je last blijven houden van eczeem? Raadpleeg je huisarts. Deze kan je eventueel een hormoonzalf voorschrijven of doorverwijzen naar een dermatoloog.

Veelgestelde vragen over atopisch eczeem

Is atopisch eczeem te genezen?

Er is momenteel geen remedie voor atopisch eczeem. Met regelmatige huidverzorging en de juiste therapie kan de ziekte echter gemakkelijk onder controle worden gehouden en acute symptomen worden verlicht. Je kunt zelf ook veel doen om het te voorkomen. Ook is het goed om te weten dat het merendeel van de kinderen met atopisch eczeem later geen klachten meer heeft.

Hoe ontstaat atopisch eczeem?

De oorzaken van atopisch eczeem zijn nog niet volledig begrepen. De verstoorde huidbarrière, die zijn beschermende functie niet goed kan vervullen, speelt een centrale rol. Genetische factoren zijn bekend, en er zijn andere triggers zoals stress, klimaat en onjuiste huidverzorging. Vetverzorgende producten zoals zalven beschermen de huid goed tegen uitdroging.

Hoe wordt atopisch eczeem behandeld tijdens de zwangerschap?

Er zijn verschillende mogelijkheden om atopisch eczeem tijdens de zwangerschap te behandelen. Een zorgvuldige huidverzorging met vochtinbrengende crèmes of zalven is belangrijk. Vooral voor zwangere vrouwen is het belangrijk om de behandeling altijd met hun arts te bespreken.

Atopisch eczeem bij baby's: wat helpt?

Als jouw baby atopisch eczeem heeft, moet je triggers zoals allergenen en irriterende kleding vermijden en voor een goede huidverzorging zorgen om de symptomen te verlichten. Smeer je baby twee keer per dag en na elk bad in met Bepanthen Eczeem Creme Baby* gedurende een periode met eczeem en met Bepanthen Baby Zalf in periodes zonder eczeem om de huid goed vet te houden.

*Bepanthen eczeem crème en Bepanthen eczeem crème baby zijn medisch hulpmiddellen. Lees voor gebruik de gebruiksaanwijzing. Let op, niet op de open huid smeren.

**96% van alle baby's die de studie vervolledigd hebben, ontwikkelden gedurende 3 maanden geen nieuwe eczeemuitbraken van extreme droogte (N=50)